حضور روسیه در خلیج فارس1318-1336ه ق/ 1900-1917م

چکیده حضور روسیه در خلیج فارس 1900-1917م سال های پایانی قرن نوزدهم ،خلیج فارس ،صحنه رقابت قدرت های اروپایی گردید.دولت انگلستان در قرن نوزدهم به بهانه حفاظت از هند،تمامی راه های دریایی و خشکی های منتهی به آن را نیز تصاحب کرده بود،خلیج فارس را متعلق به خود می دانست.تا اوایل قرن بیستم در این منطقه اتفاق خاصی انگلستان را تهدید نمی کرد ولی به تدریج دولت های سهم خواه و نو ظهوردیگری پا به عرصه ظهور نهادند و رقابت با انگلیس را آغاز کردند.از جمله مهم ترین رقبای انگلیس روسیه بود. روسیه در اواخر قرن نوزدهم میلادی با پیشروی به سمت آسیا ،رقیب اصلی انگلیس در آسیا و اروپا گرید.زیرا هند که مهم ترین مستعمره انگلستان محسوب می شد.از سوی خشکی و دریا از جانب روس ها تهدید می شد. روسیه برای دسترسی آسان تر به خلیج فارس تلاش نمود به داخل ایران نفوذ نموده،بر دستگاه حاکمه ایران تساط نماید.این مسئله دور جدیدی از روابط ایران و روسیه را در تاریخ رقم زد. این خواسته ها عبارت بودند از:داشتن پایگاه دریایی در خلیج فارس،ایجاد خط آهن از روسیه به خلیج فارس،ایجاد کنسولگری و داشتن خطوط کشتی رانی جهت حمل و نقل کالا و مسافر در این دریا. خواستهای روسیه در خلیج فارس باعث فشار بر انگلستان شد و رقابت های شدیدی را بین دو کشور به وجود آورد.این رقابت ها نهایتا منجر به قرارداد1907 گردید.این امر خود سبب دسته بندی های سیاسی در اروپا گردید و زمینه ساز جنگ اول جهانی گردید.لذا این پژوهش قصد دارد به این پرسش ها پاسخ دهد که:روسیه در فاصله سال های 1900-1917م چه اهدافی را در خلیج فارس دنبال می کرده است. حضور روسیه در خلیج فارس در دوره مذکور چه تاثیری بر شرایط و اوضاع داخلی و شرایط خارجی ایران نهاده است. حضور روسیه در خلیج فارس چه تاثیری بر تحولات و مناسبات جهان داشته است. در واقع چرایی و چگونگی حضور روسیه در خلیج فارس در فاصله سال های 1900-1917بررسی می گردد. در این پژوهش از منابع اصلی و تحقیقی استفاده شده و نیز از منابع اصلی انگلیسی که توسط پژوهشگر ترجمه شده است. کلید وا‍ژه: خلیج فارس،روسیه،ایران،انگلیس،رقابت